ریشه ی غضب و عصبانیت غرور و تکبر است. معمولا افرد افتاده حال دچار عصبانیت نمی شوند. بدترین صفت اخلاقی و ریشه ی همه ی رذایل غرور است. باید غرور و تکبر در انسان از بین برود البته موارد خاصی در روایات ما وجود دارد که غرور و تکبر استثنا شده است. حال چگونه میتوانیم راه کارهایی برای دوری از کبر و غرور داشته باشیم؟

در روایت داریم که تکبر ورزیدن به افراد خودخواه عبادت است یا داریم که با افراد متکبر، متکبرانه برخورد کنید. این از موارد خاص است. اگر تکبر ورزیدن با افراد متکبر باعث بشود که متکبر از تکبرش بیرون بیاید و اصلاح شود، تکبر ورزیدن مانعی ندارد. وقتی جواز تکبر صادر شده است منظور این نیست که ما واقعا خودمان را بالا ببینیم بلکه منظور این است که ما شبیه سازی کنیم یعنی خودمان را به مغرور بودن بزنیم نه اینکه واقعا مغروربشویم. حتی درمورد غضب هم این طور است که اگر ما می خواهیم کار اشتباه را به فرزندمان بفهمانیم باید حالت غضب یا تهدید را به خودمان بگیریم. پس جواز تکبر برای وقتی است که هم تکبر اثر داشته باشد و هم اینکه حالت تکبر را به خودمان بگیریم. و قصد ما خیر باشد.

یکی دیگر از موارد جواز تکبر در مانورهای جنگی در مقابل دشمن است. پیامبر دیدند که فردی در مقابل دشمن لباس جنگی پوشیده و تکبر او را گرفته است، پیامبر فرمود :خداوند این حالت را دوست دارد. پس تواضع درمقابل دشمن معنا ندارد. ما باید در مقابل دشمن قیافه بگیریم و او را بترسانیم حتی اگر توخالی باشیم. پس در مانورهای جنگی و میدان جنگ قیافه بگیریم و تکبر ورزیدن اشکالی ندارد.

جواز دیگر تکبر ورزیدن برای خانم ها است که در برابر اجنبی ها و غریبه که قصد سوء دارند باید تکبر بورزند. البته تکبر در برابر شوهر و دیگران جایز نیست. آقایان هم نباید در خانواده قیافه بگیرند و دستور بدهند.

بعضی از خانم ها خودشان چراغ سبز نشان می دهند و غریبه ها سوء استفاده می کنند. خانمها باید پشت تلفن با نامحرم ها خیلی سلام وعلیک نکنند مگر اینکه طرف خودش را معرفی کند. خانم ها باید با نامحرم ها سنگین برخورد کنند . در قرآن خداوند به زنان پیامبر می فرماید که با نامحرمان ملایم و نرم صحبت نکنید زیرا کسی که در دلش مرض دارد طمع می کند. خیلی از مفاسد با پیامک ها شروع شده است. اینها پیشگیری های اسلام است.

امیرالمومنین می فرماید که سه خصلت برای خانمها خوب است ولی برای آقایان خوب نیست :تکبر در مقابل نامحرم، بخل ورزیدن و ترس. پس تکبر و بخل و ترس برای آقایان بد است. آقایان هم باید در مقابل خانم هایی که قصد سوء دارند جدی باشند. خدا می فرماید: مقدمات گناه را فراهم نکنید.

یکی دیگر از جوازهای تکبر این است که حضرت علی(ع) می فرماید: چقدر زیباست که اغنیاء برای فقرا تواضع کنند و زیباتر این است که فقرا هم در مقابل اغنیاء عزت نفس داشته باشند و خودشان را نشکنند. آقایی می خواستند به سیدی کمک کنند و نزد حاج آقا ارباب آمدند و گفتند که من می خواهم به ایشان کمک کنم. حاج آقا ارباب فرمود: من تفضل ایشان را نسبت به شما قبول کردم. یعنی عزت نفس سید را حفظ کرد و حرمت کمک کننده را هم گرفت. ما باید منت پذیر فقرا باشیم. پیامبر فرمود که ما واسطه هستیم که رزق و روزی را به فقرا برسانیم.